Slučaj Petrovaradin: Upravljanje istorijskim gradskim predelima je projekat koji koristi izuzetan osamnaestovekovni gradski predeo Petrovaradinske tvrđave u Novom Sadu kao poligon za profesionalno usavršavanje mladih stručnjaka lokalno, regionalno i širom Evrope za odgovorno, održivo i razvojno upravljanje istorijskim gradovima. Istovremeno, projekat deluje i kao poziv za promišljanje trenutnih praksi upravljanja kulturnim dobrom Petrovaradinska tvrđava, učenje na osnovu ovog primera i zamišljanje alternativa za njegov budući razvoj.
Zašto Petrovaradin?
Usled priprema za Evropsku prestonicu kulture u Novom Sadu 2021, intenzivirale su se aktivnosti restauracije Petrovaradinske tvrđave i njenog podgrađa, dok je plan upravljanja za ovo kulturno dobro u izradi, a interesi javnih, civilnih i privrednih aktera za ovaj prostor rastu. Upravo zato, raste i pritisak na ovaj urbani predeo, na njegove stanovnike i korisnike i na njegovo višeslojno kulturno nasleđe, a takav pritisak zahteva niz novih transparentih, stručnih i participativnih mehanizama. Slučaj Petrovaradin ima za cilj da slučaj razvoja ovog područja stavi u javni prostor, kroz seriju istraživačkih, edukativnih i zagovaračkih aktivnosti, kao i kroz uključivanje različitih zainteresovanih strana kako lokalno tako i međunarodno.
Ključne aktivnosti projekta
Projekat počinje sa segmentom Slučaj Petrovaradin: Propitivanja – otvorenim pozivom za četiri istraživačka projekta koja imaju za cilj da unaprede razumevanje trenutnog stanja i ključnih izazova upravljanja i korišćenja kulturnog dobra Petrovaradin. Istraživanja će se fokusirati na namene, načine korišćenja i korisnike raznolikih prostora Petrovaradinske tvrđave; strukture upravljanja i interese i potrebe različitih aktera; postojeće interpretacije višeslojnog nasleđa Petrovaradina; i turističku valorizaciju i načine korišćenja Petrovaradinske tvrđave.
Nakon istraživačkih aktivnosti, počinjemo sa ključnim segmentom projekta Slučaj Petrovaradin: Učenja – u okviru kog realizujemo Letnju akademiju o upravljanju istorijskim gradskim predelima za 20 lokalnih, regionalnih i međunarodnih mladih stručnjaka koji se bave zaštitom, interpretacijom i upravljanjem kulturnim nasleđem, kao i razvojem kulturnog turizma i urbanim i pejzažnim planiranjem. Od 5-12. avgusta 2018, grupa mladih stručnjaka odabrana na javnom konkursu radiće u Petrovaradinu uz ključne lokalne stručnjake i vodeće praktičare i teoretičare za upravljanje istorijskim gradskim predelima širom Evrope. Akademija će obuhvatiti seriju predavanja, praktičnih radionica i terenskog rada, kroz koje će učenici formulisati preporuke i ideje za buduće upravljanje, interpretaciju, korišćenje i turističku valorizaciju Petrovaradniske tvrđave.
Segment projekta Slučaj Petrovaradin: javna saslušanja predstavlja seriju javnih predavanja, diskusija, prezentacija i medijskih obraćanja, čiji je cilj da uključe i informišu širu javnost o sadašnjim izazovima i mogućnostima budućeg razvoja Petrovaradina.
Slučaj Petrovaradin: seminar za donosioce odluka – je seminar za urbaniste, konzervatore i donosioce odluka iz različitih gradova i opština u Srbiji – koji ima za cilj da upozna lokalne donosioce odluka sa savremenim praksama upravljanja istorijskim gradskim jezgrima i rezultatima projekta, kako bi podstakao razvoj istorijskih gradova zasnovan na očuvanju nasleđa. Aktivnosti zagovaranja za održivo upravljanje Petrovaradinom pratiće i publikacija Slučaj Petrovaradin: Dosije, koja predstavlja skup urađenih terenskih istraživanja Petrovaradina, međunarodnih primera dobrih praksi, i predloga i preporuka proizašlih sa Letnje akademije za stručnjake.
Organizatori i partneri projekta
Projekat sprovode Evropa Nostra Srbija, Zavod za zaštitu spomenika kulture Novi sad i Fakultet za sport i turizam Novi Sad, u partnerstvu sa međunarodnim organizacijama Edinburgh World Heritage, Europa Nostra, i Globalnom opservatorijom za istorijske gradske predele pod okriljem UNESCO-a. Projekat se sprovodi u okviru Evropske godine kulturnog nasleđa 2018 i Novi Sad 2021 Evropske prestonice kulture, a finansijski je podržan od strane britanske fondacije The Headley Trust i Foundacije NS2021.
Fotografija: Zavod za zaštitu spomenika kutlure Grada Novog Sada